Żyjąc w Niemczech zapewne nie raz zastawiałeś się, czy nie warto starać się o niemieckie obywatelstwo, które może znacznie ułatwić życie. Jest to wygodne rozwiązanie, tym bardziej jeśli chcesz starać się np. o niemieckie zasiłki. Ponadto, niemiecki paszport umożliwia podróżowanie do wielu krajów, w tym do USA, bez wizy.
Najszybciej i najłatwiej niemieckie obywatelstwo można uzyskać wykazując, iż nasi przodkowie posiadali nieprzerwanie niemieckie obywatelstwo. W momencie, gdy ojciec lub matka jest Niemcem, to takie samo obywatelstwo otrzymuje dziecko, bez konieczności składania dodatkowych dokumentów. Bardziej skomplikowana jest sytuacja w przypadku, gdy chcemy wykazać, iż np. nasz pradziadek czy prapradziadek był z pochodzenia Niemcem. Wtedy też musimy przedstawić nie tylko akt urodzenia krewnego, ale także przedstawić całą linię pokrewieństwa z nami: dostarczyć akt ślubu dziadka, następnie urodzenia naszych rodziców, ich akt ślubu i dopiero nasz akt urodzenia.
Pamiętajmy, że w przypadku stwierdzenia pochodzenia, istotną kwestią jest data urodzenia. Jeśli o obywatelstwo stara się osoba urodzona przed 1 stycznia 1975, to można je uzyskać tylko w linii po ojcu. Dzieci nieślubne, które urodziły się przed 1 lipca 1993 otrzymują obywatelstwo po matce. Osoby urodzone po danie 1 lipca 1975 również mogą się starać o otrzymanie obywatelstwa po ojcu, ale tylko wtedy, gdy zostaną spełnione następujące warunki:
- Ojciec jest Niemcem,
- Przeprowadzono badania potwierdzające ojcostwo (badania muszą być przeprowadzone w Niemczech),
- Uznanie ojcostwa miało miejsce przed osiągnięciem przez dziecko wieku 23 lat.
W przyznaniu obywatelstwa ogromne znaczenie może odgrywać miejsce zamieszkania. Podczas przyznawania obywatelstwa Niemcy biorą pod uwagę także historyczne granice, co może okazać się istotne w przypadku osób starszych.
Nadanie niemieckiego obywatelstwa
Procedura ta dotyczy osób, które nie posiadają niemieckich „korzeni”, ale w Niemczech założyły rodzinę i czują się z tym państwem w jakiś sposób związane. Należy przebywać i pracować na terenie Niemiec od dłuższego czasu, niemieckie obywatelstwo możemy także uzyskać, gdy nasz małżonek/ka jest Niemką/Niemcem.
Niemieckie obywatelstwo poprzez małżeństwo z obywatelem Niemiec
Ułatwieniem w zdobyciu niemieckiego obywatelstwa bez wątpienia będzie zawarcie związku małżeńskiego z Niemcem/Niemką. Należy jednak zauważyć, iż nie może to być fikcyjne małżeństwo, zawarte tylko w celu uzyskania niemieckich dokumentów. Starania o niemieckie obywatelstwo można podjąć dopiero dwa lata po zawarciu związku małżeńskiego. Istotne jest także, by osoba będąca w związku małżeńskim i starająca się o nadanie obywatelstwa przebywała na terenie Niemiec krócej niż 3 lata.
Osoba starająca się o niemieckie obywatelstwo musi zobowiązać do przestrzegania niemieckiego porządku prawnego i społecznego. Należy również przedstawić przed właściwym urzędem dokumenty potwierdzające naszą sytuację zawodową oraz wykazać, iż w razie problemów (strata pracy) będziemy w stanie utrzymać także współmałżonka/małżonkę oraz że nie korzystamy z pomocy społecznej. Jak łatwo się domyśleć, niepowodzeniem okaże się złożenie dokumentów o uzyskanie obywatelstwa przez osoby świeżo poślubione.
Niemieckie obywatelstwo ze względu na długotrwały pobyt na terenie Niemiec
Osoba starająca się o nadanie niemieckiego obywatelstwa nie może przebywać na terenie Niemiec krócej niż 8 lat oraz powinna doskonale władać językiem niemieckim, ponieważ ta umiejętność zostanie sprawdzona podczas egzaminu. Musimy również pozytywnie zdać egzamin ze znajomości kultury, historii, zwyczajów i systemu politycznego Niemiec. Należy również udowodnić, iż jesteśmy w stanie samodzielnie zapewnić sobie byt na terenie Niemiec, nie korzystając z pomocy socjalnej.
Z nadaniem obywatelstwa nie wiąże się obowiązek zrzeczenia się polskiego obywatelstwa. O niemieckich obywatelstwie mogą zapomnieć osoby, które w przeszłości były karane lub podejrzane o popełnienie przestępstwa.
Otrzymanie niemieckiego obywatelstwa przez dziecko
Jeśli przynajmniej jedno z rodziców jest Niemcem to dziecko jest automatycznie obywatelem Niemiec. Trochę inaczej przedstawia się sytuacja, gdy dziecko urodziło się w Niemczech, ale jego rodzice lub jeden z rodziców nie jest Niemcem. Takie dziecko jednakże może uzyskać niemieckie obywatelstwo, zgodnie z prawem z 01.01.2000 roku. Jest jednak jeden warunek: jeden z rodziców musi przebywać na terenie Niemiec od 8 lat. Jeśli zostanie to spełnione to w momencie ukończenia 18 roku życia otrzyma niemieckie obywatelstwo.
Rodzice czy też samo dziecko powinni pamiętać, iż w momencie osiągnięcia przez dziecko pełnoletności musi ono złożyć pisemne oświadczenie (ma na to czas tylko do ukończenia 23 roku życia), czy chce ono zachować obywatelstwo niemieckie, czy też innego kraju. Gdyby dana osoba zdecydowała się na zachowanie niemieckiego obywatelstwa, to musi przedstawiać dokumenty świadczące o zrzeczeniu się lub utracie obywatelstwa innego kraju lub też tak jak to ma miejsce w przypadku polskiego obywatelstwa – może posiadać oba. Gdyby do 23 roku taki krok nie został poczyniony, to niemieckie obywatelstwo przepada.
Dzieci mogą uzyskać niemieckie obywatelstwo, gdy zostały adoptowane przez Niemieckiego obywatela, z zastrzeżeniem, że dziecko ukończyło 18 roku życia. Jeśli adopcja została przeprowadzona w Polsce to konsulat radzi potwierdzić ją w Niemczech.
Złożenie wniosku o niemieckie obywatelstwo
Niezbędne dokumenty można pobrać ze strony internetowych konsulatów generalnych Niemiec w Polsce lub ze stron internetowych urzędu miasta, które zamieszkujemy. Wniosek należy wypełnić w języku niemieckim i wraz z wymaganymi dokumentami należy złożyć go osobiście lub za pośrednictwem ambasady czy konsulatu generalnego lub też bezpośrednio w ratuszu zamieszkiwanego przez nas miasta.
Pamiętajmy, iż jeśli dołączamy jakiekolwiek dokumenty do wniosku i są one sporządzone w języku polskim, należy dokonać ich tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego na język niemiecki.
Opłaty związane z procesem nadania/uznania niemieckiego obywatelstwa
- gdy staramy się o nią na podstawie naszego pobytu czy też przez małżeństwo (nie przez przodków) kosztuje 255 euro od osoby.
- jeśli o obywatelstwo starają się dzieci wraz ze swoimi rodzicami to ta opłata wynosi 55 euro.
- Dzieci, które samodzielnie (bez rodziców) ubiegają się o niemieckie obywatelstwo muszą zapłacić pełną kwotę 255 euro.
W momencie gdy dana osoba ma niski dochód lub kilkoro dzieci ubiegających się o naturalizację (razem z rodzicem lub samodzielnie), to istnieje możliwość zredukowanie tej kwoty lub płatności w ratach.- jeśli wniosek składa osoba starająca się o obywatelstwo po przodkach musimy zapłacić 25 euro.
Udowodnienie wystarczającej znajomości języka niemieckiego
Wcześniej wspominaliśmy, iż aby nasz wniosek o przyznanie obywatelstwa został pozytywnie rozpatrzony trzeba udowodnić swoją znajomość języka niemieckiego. Potwierdzi to:
- Das Zertifikat Deutsch (zdany na poziomie przynajmniej B1, ustnie i pisemnie) lub inny porównywalny dyplom językowy,
- Ukończenie, uczęszczanie z powodzeniem przez 4 lata do niemieckojęzycznej szkoły (promocja, przejście do następnej klasy)
- Ukończenie szkoły głównej (Hauptschulabschluss) albo przynajmniej porównywalne niemieckie ukończenie szkoły
- Dalsze kontynuowanie nauki w 10 klasie w innej, niemieckojęzycznej szkole (Realschule- szkoła realna, Gimnazjum, Gesamtschule – zespół szkół ponadpodstawowych)
- Z powodzeniem ukończenie studiów w niemieckojęzycznej szkole wyższej (Hochschule) albo wyższej szkole zawodowej (Fachhochschule) lub zdobycie niemieckojęzycznego wykształcenia zawodowego (Berufsausbildung).
Wspomniane dokumenty są konieczne, aby wykazać swoją znajomość języka, jeśli będzie to niewystarczające, umiejętności językowe mogą zostać sprawdzone przez urzędnika zajmującego się rozpatrzeniem wniosku. Pamiętajmy, iż wymagania egzaminu Zertifikat Deutsch (ISBN 3-933908-175) są odpowiednim, miarodajnym kryterium.
Oprócz egzaminu językowego należy pozytywnie zdać egzamin Leben in Deutschland (od 1.04.2013 w ramach kursu integracyjnego – IntegrationKurses) lub Einbürgerungstest – opłata za przystąpienie do tego testu wynosi 24 euro.
Wymagane dokumenty
W przypadku starania się o stwierdzenie obywatelstwa po przodkach należy, oprócz wypełnionego wniosku dołączyć:
- Swój akt urodzenia
- Akt urodzenia ojca/ matki lub dziadka/ babci (osoby, po której dziedziczymy obywatelstwo)
- Akt ślubu rodziców lub dziadków
- Niemiecki dowód osobisty/paszport tego krewnego
- Dokument nadania niemieckiego obywatelstwa naszemu przodkowi
- Nasz dowód osobisty lub paszport
- Księgę rodzinną (Stammbuch)
- Dokumenty potwierdzające zameldowanie przodka na terenie Niemiec,
- Poświadczenie dla imigrantów pochodzenia niemieckiego przybyłych z krajów Europy Wschodniej do Niemiec
- Nasze dwa zdjęcia paszportowe
- Urzędnik na miejscu skopiuje dokumenty.
W przypadku starania się o niemieckie obywatelstwo, które chce uzyskać przez długoletni pobyt lub małżeństwo należy do wniosku dołączyć:
- Swój dowód osobisty, paszport, dwa zdjęcia paszportowe
- Swój życiorys – w przypadku osób powyżej 16 roku życia, zawierający ogólne dane o sobie, ukończonych szkołach czy wykształceniu
- Niemiecki akt urodzenia osoby ubiegającej się o obywatelstwo albo ewentualnie akt urodzenia dzieci/dziecka, które razem z dana osobą się stara o naturalizację, lub zagraniczny akt urodzenia danej osoby z tłumaczeniem przysięgłym
- Akt ślubu (zagraniczny akt ślubu z tłumaczeniem)
- Księgę rodzinną (Familienbuch, Stammbuch – od 2009 roku nie wydaje się takich książek przy zawieraniu związku małżeńskiego w niemieckim USC)
- Dokumenty potwierdzające rozwiązanie wcześniejszego małżeństwa – jeśli takie zostało zawarte (akt zgonu, orzeczenie rozwodu)
- Uprawnienia do opieki nad małoletnim dzieckiem – w przypadku dzieci
- Dokumenty potwierdzające niemieckie obywatelstwo męża/żony
- Orzeczenie wystawione przez szkołę/ przedszkole o poziomie znajomości języka niemieckiego, który jest dostosowany do wieku dziecka ubiegającego się naturalizację
- 1 świadectwo końcowe lub 4-letnie świadectwa
lub:
- Świadectwo ukończenia szkoły zawodowej
- Zaświadczenie o dochodach (np. aktualny Lohnabrechnung – rachunek pokazujący wysokość naszej pensji, Einkommensteuerbescheid – decyzję o wymiarze podatku dochodowego lub orzeczenie o przyznaniu renty)
- Aktualny przebieg ubezpieczenia rentowego z niemieckiej kasy rentowej – swój i męża/żony
- Dokument poświadczający przynależność do niemieckiej kasy chorych
- Zaświadczenie od pracodawcy o długości zatrudnienia
- Dla osób prowadzących własną działalność gospodarczą (Selbststaendige): potwierdzenie zabezpieczenia na starość, w razie choroby oraz w przypadku niezdolności do pracy zarobkowej
- Gospodarczą ekspertyzę doradcy podatkowego dotyczącą zysków w ubiegłych latach i przewidywanych zysków w następnym roku
W momencie gdy nie ukończyło się niemieckiej szkoły, czy też nie zdobyło się niemieckiego wykształcenia zawodowego (Ausbildung) warto uczestniczyć w kursie integracyjnym, dzięki któremu nie tylko lepiej nauczymy się języka, ale także poznamy niemiecką kulturę, zwyczaje oraz będziemy mieli możliwość zdawania egzaminu z języka i „Leben in Deutschland”.
Składając wniosek o nadanie obywatelstwa musisz być przygotowany na żmudną procedurę. Niemcy muszą dokładnie przeanalizować wszystkie dokumenty, ale jesteśmy przekonani, że gdy w końcu otrzymacie wymarzone obywatelstwo to Wasza radość będzie ogromna!